Trong các câu chuyện cổ tích và truyền thuyết, chúng ta thường nghe đến những cô gái xinh đẹp được gọi là “di nương” của hoàng tử. Nhưng liệu điều này có phải là đúng trong thực tế hay không? Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc về khái niệm di nương là gì, vợ của hoàng tử gọi là gì và cách gọi tên trong hoàng tộc.
Mục lục bài viết
Di nương là gì?
“Di nương” là một thuật ngữ trong văn hóa Trung Quốc và Việt Nam, đặc biệt là trong các gia đình truyền thống. Thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ người phụ nữ là vợ sau của cha, có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc và quản lý gia đình, đặc biệt là trong việc giáo dục con cái và duy trì sự hài hòa trong mối quan hệ gia đình. Ngoài việc chỉ việc chăm sóc gia đình, di nương cũng thường đảm nhận vai trò là người gìn giữ và truyền dạy những giá trị truyền thống, văn hóa cho thế hệ sau.
Tuy nhiên, một số vùng khác di nương còn là từ xưng hô thay cho “dì” nghĩa là chị em ruột thịt của mẹ. Tuy nhiên, đây chỉ là từ cổ và hiện nay từ “di nương” rất ít được sử dụng, bạn chỉ thường nghe thấy chúng trong phim cổ trang Trung Quốc mà thôi.
Hiện nay, một số tỉnh thành vùng Giang Tô, Chiết Giang Trung Quốc còn gọi “di nương” nghĩa là người phụ nữ làm thuê, người giúp việc, nhũ mẫu trong nhà. Với chế độ 1 vợ 1 chồng hiện nay, từ “di nương” không còn được dùng để gọi vợ bé của cha nữa.
Vợ của hoàng tử gọi là gì?
Vương phi là danh xưng dùng để chỉ người vợ của hoàng tử. Trong một số triều đại, vương phi có thể là người vợ chính thức của hoàng tử, hoặc cũng có thể là một phi tần. Trong văn hóa Việt Nam, vương phi thường được gọi là “bà hoàng” hay “công chúa”, mặc dù theo danh nghĩa của hoàng gia thì họ chỉ giữ cấp bậc “phi tần”.
Vương phi thường được chọn từ những gia đình quý tộc hoặc hoàng tộc khác. Họ phải là những người có nhan sắc, đức hạnh và tài năng. Vương phi có trách nhiệm hỗ trợ chồng mình trong các công việc triều chính, cũng như chăm sóc hậu cung và nuôi dạy con cái.
Vương phi thường được ban cho một danh hiệu riêng, để phân biệt với các phi tần khác. Danh hiệu này thường được chọn dựa trên phẩm chất hoặc công trạng của họ. Ví dụ, trong triều đại nhà Trần, vương phi của Trần Nhân Tông được ban hiệu “Thuận Thiên Hoàng hậu”, vì bà là người có lòng nhân hậu và đức tính khiêm tốn.
Vương phi thường đóng vai trò quan trọng trong hậu cung. Họ có thể là người đứng đầu hậu cung, hay chỉ là một phi tần có địa vị cao. Vương phi cũng thường tham gia vào các hoạt động chính trị, hoặc hỗ trợ chồng mình trong các công việc triều chính.
Trong một số triều đại, vương phi sau này còn được ban cho quyền nhiếp chính, tức là quyền thay mặt hoàng đế cai trị đất nước. Ví dụ, trong triều đại nhà Nguyễn, bà Từ Dũ Thái hậu đã từng nhiếp chính cho con trai mình là vua Tự Đức.
Cách gọi tên trong hoàng tộc
Trong hoàng tộc, cách gọi tên được tuân theo một số nguyên tắc nghiêm ngặt.
Đối với vua và hoàng hậu:
- Cách xưng hô chính thức: “Bệ hạ” hoặc “Hoàng đế” (đối với vua) và “Hoàng hậu” (đối với hoàng hậu).
- Cách xưng hô thân mật: “Phụ hoàng” và “Mẫu hậu” (đối với vua và hoàng hậu của hoàng tử, công chúa).
- Cách xưng hô tôn kính: “Ngài” hoặc “Bệ hạ” (đối với vua) và “Hoàng hậu” (đối với hoàng hậu).
Đối với các thành viên khác của hoàng tộc:
- Cách xưng hô chính thức: “Hoàng tử” hoặc “Công chúa” (đối với con trai và con gái của vua và hoàng hậu).
- Cách xưng hô thân mật: “Anh cả”, “Chị cả”, “Em trai”, “Em gái” (đối với anh chị em ruột).
- Cách xưng hô tôn kính: “Điện hạ” (đối với hoàng tử, công chúa).
- Cách gọi tên trong hoàng tộc cũng có thể thay đổi tùy theo thời đại, quốc gia và văn hóa. Ví dụ, ở một số quốc gia, vua còn được gọi là “Hoàng đế” hoặc “Sa hoàng”. Ở một số quốc gia khác, công chúa còn được gọi là “Nữ công tước” hoặc “Nữ bá tước”.
Các lưu ý khi gọi tên trong thời phong kiến
Cách gọi tên là yếu tố rất quan trọng trong thời đại phong kiến thể hiện sự tôn ti trật tự trong xã hội.
Quan hệ xã hội được phản ánh thông qua danh xưng và cách xưng hô
- Với vua, các quan dùng cách xưng hô rất cung kính như: bệ hạ, thiên tử, vạn tuế,….
- Với các tôn thất, tùy theo mối quan hệ và cấp bậc khác nhau mà có cách xưng hô phù hợp. Ví dụ: tôn gọi vua là thiên tử, hoàng thượng, bệ hạ. Tôn gọi thái tử là đông cung thái tử, thái tử điện hạ. Tôn gọi các vương gia là vương gia điện hạ, các công chúa là công chúa điện hạ.
- Theo quan niệm của người Việt, họ là gốc, tên là ngọn. Gọi nhau bằng tên là xưng hô thân thiết, chỉ dành cho những người ruột thịt, thân thiết. Khi giao tiếp với người trên, người xa lạ, nên dùng họ hoặc chữ để thể hiện sự kính trọng.
- Với thần dân, cách xưng hô tùy theo cấp bậc, tôn ti trật tự trong xã hội. Những người có địa vị cao hơn sẽ được xưng hô bằng cách gọi tên kèm theo chức vụ hoặc tước vị. Ví dụ: quan lớn, quan thượng, quan lệnh… Những người có địa vị thấp hơn hoặc bình đẳng sẽ được xưng hô bằng cách gọi tên kèm với chữ “ông” hoặc “bà”. Ví dụ: ông già, bà cụ, anh, chị,…
Cách gọi tên cũng còn tùy thuộc vào hoàn cảnh giao tiếp và mối quan hệ giữa những người nói chuyện
- Trong giao tiếp chính thức, nên sử dụng cách xưng hô trang trọng, lịch sự để thể hiện sự tôn trọng đối với đối phương.
- Trong giao tiếp thân mật, có thể sử dụng cách xưng hô gần gũi, thân thiết để tạo không khí ấm áp, cởi mở.
- Trong giao tiếp giữa các thành viên trong gia đình, thường sử dụng cách xưng hô thân mật, trìu mến để thể hiện tình cảm, sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình.
- Khi gặp người khác lần đầu, nên dùng cách xưng hô lịch sự, trang trọng để thể hiện sự tôn trọng đối với người đó. Trong những lần gặp tiếp theo, có thể dần dùng cách xưng hô thân mật hơn nếu được người đó cho phép.
- Tránh gọi tên người khác bằng những từ ngữ tục tĩu, khiếm nhã để tránh gây khó chịu, mất lòng người khác.
Kết luận
Trong thời phong kiến, di nương là khái niệm được coi trọng trong hoàng tộc và có vai trò quan trọng trong cuộc sống. Vợ của hoàng tử được gọi là “vương phi” và có nhiều quy tắc cụ thể khi gọi tên trong hoàng tộc. Việc hiểu rõ về các khái niệm này sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về văn hóa và lịch sử của đất nước. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về di nương, tên gọi của vợ hoàng tử và cách gọi tên trong hoàng tộc.
Có thể bạn quan tâm:
